ความกล้าหาญคืออะไร ?
อาจารย์เพิ่งจบการจัดสัมมนา 2 เรื่องคือ “เลี้ยงลูกให้สุขเป็น” ของปั้นใหม่ กับเรื่อง “ความสุข” ซึ่งจัดให้คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ก็เลยกำลังอยู่ในโหมด คิด คิดไปเรื่อยเปื่อย…
พอมาอ่านข่าวการเรียกเก็บภาษีกรณีขายหุ้นชินคอร์ปว่าใกล้จะหมดอายุความในสิ้นเดือนมีนานี้แล้ว ก็ต้องคิดอีก ไม่ใช่คิดเฉยๆ แต่ต้องถอนหายใจเฮือกใหญ่ และรำพึงกับตัวเองว่า “อีกแล้วหรือ?”
ไม่ขอพูดถึงประเด็นทางกฎหมายที่ซับซ้อน เพราะไม่ใช่นักกฎหมาย แต่สงสัยในฐานะประชาชนว่า ในระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา ไม่มีการทำอะไรอย่างจริงจังเลยหรือ? ปล่อยจนกระทั่งอายุความจะสิ้นสุดอีกไม่กี่วัน
อยากให้เงินหมื่นกว่าล้าน ตกเป็นของแผ่นดิน เพราะแม้จะสูญหายไปตามทาง จากการใช้แบบที่ไม่เกิดประโยชน์ แบบโกงกินกันตลอดเส้นทาง แต่ก็คงเหลือมาทำประโยชน์ให้ประชาชนคนไทยบ้างแหละ!
แต่ที่สงสัยมากที่สุดและอยากชวนให้คิดคือ
ทำไมปัญหาแบบนี้จึงเกิดซ้ำซาก?
ทั้งเรื่องคอร์รัปชั่นและเรื่องการไม่บังคับใช้กฎหมายอย่างจริงจัง
คำตอบมีหลายอย่าง เพราะ ‘คน’ มีความซับซ้อน พอคนจำนวนมากมาอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่ม เป็นชุมชน เป็นสังคม เป็นประเทศชาติ ก็เลยซับซ้อนไปอีกหมื่นเท่า ปัญหาจึงไม่ได้เกิดจากปัจจัยเดียว แต่เป็นหลายอย่างมาประกอบกัน ไม่ว่าจะเป็นความโลภไม่รู้จักพอ ความลุ่มหลงในอำนาจ ความไม่รับผิดชอบ การเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนมากกว่าส่วนรวม หรือกฎหมายที่มีช่องโหว่ ก็ตาม
แต่สิ่งหนึ่งที่อาจารย์คิดว่าเป็นตัวการสำคัญก็คือ การขาด ‘ความกล้าหาญ’
ความกล้าหาญ (bravery)
เป็นคุณลักษณะชีวิตที่ทำให้ชีวิตเข้มแข็งและมีความสุข
Positive psychology เรียกคุณลักษณะเหล่านี้ว่า character strengths การศึกษาพบว่า คุณลักษณะชีวิตที่สำคัญมี 24 ประการ และความกล้าหาญเป็นข้อหนึ่ง
ความกล้าหาญคืออะไร?
ความกล้าหาญ คือ การไม่กลัวอันตราย ความท้าทาย ความยากลำบากหรือความเจ็บปวด การยืนหยัดในสิ่งที่ถูกต้องแม้ว่าจะถูกต่อต้าน การทำในสิ่งที่เราเชื่อมั่นว่าดีงาม แม้ว่าจะไม่มีใครมองเห็นก็ตาม
เพราะเราไม่กล้าหาญ เราถึงต้องโกงกิน เพื่อให้มั่นใจว่าเราจะไม่ขัดสน จะมีใช้จ่ายมากพอจนถึงชาติหน้า ลูกหลานอีกสิบชาติจะอยู่บนกองเงินกองทองอย่างแน่นอน
เพราะเราไม่กล้าหาญ เราจึงกลัวสูญเสียอำนาจ และเงินคืออำนาจ เราจึงไม่ยอมสูญเสียมันไป
เพราะเราไม่กล้าหาญ แม้จะถูกบ่มเพาะความสัตย์ซื่อ แต่เราก็ไม่กล้า แตกต่าง จากกลุ่ม ไม่กล้าเป็น ‘แกะดำ’
เพราะเราไม่กล้าหาญ แม้มีอำนาจอยู่ในมือ เราก็ไม่กล้าใช้ เพราะเรากลัวจะถูก ‘เช็คบิล’
ในบรรดาคุณลักษณะชีวิตทั้ง 24 ข้อ ความกล้าหาญเป็นคุณลักษณะชีวิตที่ไม่ค่อยจะสบายเท่าไหร่ แถมยังจะนำความทุกข์หรือปัญหามาให้เราก็ได้
แต่เพราะเรากล้าหาญ เราจึงไม่กลัวความทุกข์ที่จะเกิดตามมา
และเรายังคงยืนหยัดในความถูกต้องต่อไป
อยากเห็นคนไทยมีความกล้าหาญมากกว่านี้
อยากเห็นพ่อแม่เพาะบ่มความกล้าหาญในตัวลูกให้มากขึ้น (ทุกวันนี้ พ่อแม่เลี้ยงลูกด้วยความกลัว!!)
แต่ที่อยากเห็นมากที่สุดวันนี้คือ ความกล้าหาญแบบชัดเจนของท่านนายกรัฐมนตรีและข้าราชการที่รับผิดชอบเรื่องนี้
อาจจะหวังมากไปสำหรับข้าราชการอื่น แต่สำหรับท่านนายกฯ แล้ว แม้จะไม่ได้ขี่ม้าขาว แต่ก็ เชื่อว่าท่านไม่ทำให้ผิดหวังแน่นอน
