พฤติกรรมเสพติด

พฤติกรรมแย่ๆ ของคนเรานั้น บางครั้งก็เกิดมาจากการที่เป็นคน “ชั่วโดยสันดาน” แต่บางครั้งก็เป็นอาการป่วย จะบอกว่าอะไรเป็นอะไรนั้นก็คงยาก แต่มีหลายพฤติกรรมที่ทางการแพทย์ค้นพบว่าเป็น “อาการป่วย” เพราะค้นพบว่ามีสาเหตุทางชีวภาพ ตัวอย่างเช่น การติดสุรา ติดสารเสพติด ติดการพนัน รวมถึงการติดเกมที่พ่อแม่จำนวนมากทุกข์ใจอยู่ในขณะนี้

Addictive Behavior พฤติกรรมเสพติด

พฤติกรรม “ติด” ที่กล่าวมานี้ ทางการแพทย์เรียกว่า addictive behavior การวิจัยพบว่าเกิดจากความผิดปกติของสารเคมีในสมอง แม้คนนั้นจะรู้ว่าผิดและไม่อยากทำ แต่เขาก็ไม่สามารถควบคุมแรงผลักดันในตนเอง จึงทำให้เขาทำสิ่งที่ไม่เหมาะซ้ำๆและทำในปริมาณที่มากจนเกิดผลเสีย เช่น ต้องกินเหล้าทั้งเช้าทั้งเย็น จนไม่เป็นอันทำงาน ยังคงไปเล่นการพนันแม้ว่าที่บ้าน “ข้าวสารไม่มีจะกรอกหม้อ” (ประโยคนี้ภรรยาคนไข้เล่าให้ฟังทั้งน้ำตา) หรือเล่นเกมจนกระทั่งไม่หลับไม่นอนแม้ว่าจะถูกรีไทร์ออกจากมหาวิทยาลัยเพราะไม่เข้าเรียนไม่เข้าสอบ ก็ยังดูเหมือนไม่แคร์ เป็นต้น

เรื่องครูตุ๋ยเด็กที่เคยเป็นข่าวอยู่ก็เช่นกัน พฤติกรรมที่ทำนี้เป็นการละเมิดทางเพศ ซึ่งนับว่าเป็นอาชญากรรม แต่อ่านจากข่าวแล้วคิดว่าน่าจะเข้าข่ายพฤติกรรม “ติด” หรือ addictive behavior เพราะทำมาหลายครั้ง แถมทำแล้วยังไปโพสต์ให้คนอื่นดู แสดงถึง การตัดสินใจที่ไม่ถูกต้อง (poor judgement) และการควบคุมตนเองที่ไม่ดี

การชอบมีเพศสัมพันธ์กับเด็ก

การชอบมีเพศสัมพันธ์กับเด็ก ทางการแพทย์เรียกว่า pedophilia (pedo แปลว่า เด็ก philia แปลว่า ชอบ) ในคู่มือการจำแนกโรคทางจิตเวช จัดว่า เป็นโรค หรือความผิดปกติ สาเหตุมีทั้งปัจจัยทางชีวภาพและปัจจัยทางจิต-สังคม ทางชีวภาพนั้นพบว่ามีความผิดปกติของสมองบางส่วน ทางจิต-สังคมพบว่าในวัยเด็กมีการถูกละเมิดทางเพศในอัตราสูงกว่าคนทั่วไป หรืออาจถูกทำให้รู้สึกไร้ซึ่งอำนาจในตน (powerless) เช่นอาจมีพ่อแม่ที่ใช้อำนาจรุนแรง เป็นต้น

ช่วงที่อาจารย์ไปศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัย Pennsylvania นั้น ได้เคยทำงานในศูนย์บำบัดวัยรุ่นที่เป็นผู้ละเมิดทางเพศ (adolescent sex offenders) ได้มีโอกาสรักษาวัยรุ่นหลายคนที่ไปละเมิดเด็กที่เล็กกว่า ในการประเมินสภาพจิตก็พบว่า วัยรุ่นพวกนี้มักจะขี้อาย มีความวิตกกังวลสูง ขาดความเชื่อมั่นในตนเอง ขาดทักษะทางสังคม มีความรู้สึกด้อยค่า ความนับถือตนเอง (self-esteem) ต่ำ และมีความรู้สึกไร้ซึ่งอำนาจ ทั้งหมดนี้มีผลให้เขาไม่กล้าที่จะมีสัมพันธ์กับผู้ที่อยู่ในวัยเดียวกัน เขาจะรู้สึกปลอดภัยกว่าเมื่ออยู่กับเด็ก และเพราะเด็กมีอำนาจน้อยกว่า เขาจึงรู้สึกว่าตนเป็นผู้มีอำนาจ ตนเป็นผู้ควบคุม ดังนั้นคนกลุ่มนี้จึงเลือกที่จะมีเพศสัมพันธ์กับเด็กอายุน้อย ในอเมริกา วัยรุ่นที่เป็น pedophilia จะต้องได้รับการรักษาจากจิตแพทย์

วันนี้อยากจะบอก 2 ประเด็นคือ

1. หากการทำผิดนั้นเกี่ยวข้องกับอาการป่วย การลงโทษตามกฏหมายเพียงอย่างเดียวไม่เพียงพอ บุคคลนั้นจำเป็นจะต้องได้รับการบำบัดรักษาด้วย มิฉะนั้นเมื่อเขาชดใช้โทษเสร็จแล้ว เขาจะทำผิดซ้ำ

2. การตำหนิไม่ได้ช่วยให้อะไรดีขึ้น ความเข้าใจที่ถูกต้องเป็นสิ่งที่มีประโยชน์กว่า สังคมควรมีความเข้าใจที่ถูกต้องว่าอะไรเป็นความผิดโดยสันดานและอะไรเป็นความผิดอันเกี่ยวข้องกับความเจ็บป่วย ทั้งนี้เพราะหากบุคคลถูกตำหนิว่าที่ทำผิดไปนั้นเพราะเป็นคนไม่ดี เป็นคนชั่ว เขาก็จะยิ่งปกป้องตนเองและปฏิเสธความช่วยเหลือ ในที่สุดเขาก็เปลี่ยนแปลงตนเองให้ดีขึ้นไม่ได้ แต่หากเขาถูกมองว่าเป็นคนป่วย เขาจะเปิดใจและรับความช่วยเหลือได้ง่ายขึ้น (แน่นอนว่า จะมีผู้ทำผิดหลายคนใช้จุดนี้เป็นข้ออ้างว่าตนทำผิดลงไปเพราะป่วย จุดนี้เราก็ต้องระวัง อย่าให้ถูกหลอก!)

ในหลายๆเรื่อง หากเรามีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง เราคงจะตำหนิน้อยลง ยกโทษง่ายขึ้น และให้โอกาสคนผิดที่จะเริ่มต้นใหม่ โดยเฉพาะคนที่มี addictive behavior ไม่ว่าจะติดเหล้า ติดยา ติดเกม ติดวิดิโอโป๊ อย่าไปรังเกียจเขา หากสามารถให้กำลังใจ ให้เขาไปหาจิตแพทย์และรับการรักษาอย่างจริงจัง หลายอย่างจะดีขึ้นค่ะ