ฝึกลูกให้เลือกเป็น อย่าเลี้ยงลูกแบบปกป้องมากเกินไป

มีแฟนเพจ comment มาในโพสต์ที่แล้วว่า

“ได้อย่าง เสียอย่าง”

วลีนี้ก็เลยทำให้ฉุกคิดขึ้นมา

ชีวิตก็เป็นอย่างนี้แหละ คนเราไม่ได้ทุกอย่างที่ต้องการ มีบางอย่างที่ได้และบางอย่างที่เสีย

สำคัญคือจะทำอย่างไร ให้ “ได้ในสิ่งที่สำคัญ” และ “เสียในสิ่งที่สำคัญน้อยกว่า” (หากต้องเสียในสิ่งที่ไม่สำคัญก็ไม่ต้องมาเสียเวลาคิด)

จะ “ได้ในสิ่งที่สำคัญ” ก็ต้องอาศัยการตัดสินใจเลือกที่ถูกต้องแต่…

คนจำนวนมากตัดสินใจเลือกไม่เป็น

การตัดสินใจเลือก (choice-making) เป็นทักษะที่สำคัญมากที่ต้องฝึกลูก แต่เด็กไทยมีทักษะนี้น้อย เพราะพ่อแม่ส่วนใหญ่เลี้ยงลูกแบบปกป้องมากเกินไป

การเลี้ยงลูกแบบปกป้องมากเกินไป (ทางจิตวิทยาเรียกว่า over protection) เป็นอย่างไร ?

ก็เป็นการเลี้ยงลูกด้วยความรู้สึกเป็นห่วงกังวล กลัวว่าจะเจอผลเสีย กลัวว่าจะเกิดสิ่งไม่ดีกับลูก พ่อแม่ก็เลยเข้าไปแทรกแซงเพื่อกันไม่ให้เกิดผลเสีย เช่น ตัดสินใจแทน แก้ปัญหาแทน หรือเข้าไปรับผลลัพธ์เชิงลบเสียเอง เพื่อไม่ให้ลูกต้องลำบาก

การเลี้ยงลูกแบบนี้ทำให้เด็กไม่มีโอกาสฝึกคิดเอง ตัดสินใจเอง แก้ปัญหาเอง ผลลัพธ์ก็คือ

เด็กคิดไม่เป็น ตัดสินใจไม่เป็น แก้ปัญหาไม่เป็น

ตอนที่ยังมีพ่อแม่อยู่ข้าง ๆ ก็ไม่เป็นไร แต่ในชีวิตจริงพ่อแม่ไม่ได้อยู่ค้ำฟ้า

การปล่อยให้ลูกคิดเอง ตัดสินใจเองและแก้ปัญหาเอง แม้ว่าจะเกิดความผิดพลาดขึ้นมา แต่อย่าลืมสุภาษิตนี้ “ผิดเป็นครู” ความผิดพลาดนี้จะสอนเด็กให้ตัดสินใจเก่งขึ้นในครั้งหน้า

อันตรายของการเลี้ยงลูกแบบปกป้องมากไปอีกสามข้อก็คือ

ข้อหนึ่ง – เด็กจะไม่รู้จักรับผิดชอบตัวเอง เด็กจะติดนิสัยเคยชินว่าจะมีคนจัดการให้จะไม่หัดพึ่งตัวเอง แต่จะรอพึ่งผู้อื่น

ข้อสอง – เด็กจะรู้สึกว่าตนเองไม่มีประสิทธิภาพ สาเหตุเป็นเพราะเด็กไม่เคยต้องทำอะไรเอง ก็เลยขาดความชำนาญ

และข้อสามคือ – เด็กจะเกิดความสงสัยในตนเอง จะคิดว่า พ่อแม่คงเห็นฉันไม่เก่ง จึงต้องมาคอยช่วยฉันอยู่เรื่อย

วันนี้กล้าหาญขึ้นอีกสักนิดดีไหม ?

ยอมให้ลูกเดินเอง หากหกล้ม มีแผลเลือดออกบ้างก็ไม่เป็นไร เพราะคุณยังอยู่ข้าง ๆ ยังให้คำแนะนำ ยังเป็นที่ปรึกษาและยังช่วยทำแผลได้

วันหนึ่งเมื่อเขาโตขึ้น และต้องยืนด้วยตัวเอง เขาจะได้ยืนอย่างเข้มแข็ง

“เพราะพ่อแม่ไม่ได้อยู่ค้ำฟ้า”