Memory is tricky ความจำเล่นตลก
มีคนท้วงมาเยอะเกี่ยวกับโพสต์ล่าสุดที่อาจารย์บอกว่า ไทเกอร์ วูดส์ เป็นนักเทนนิส ขอบคุณที่ท้วงมานะคะ ไม่น่าเขียนผิดเลย แต่ก็ผิดไปแล้ว 555 นี่เป็นการเล่นตลกหรือเล่นกลของความทรงจำค่ะ ในภาษาอังกฤษเราคุยกันเล่นๆว่า
Memory is tricky
ความทรงจำหรือความจำของเรา บางทีมันก็ไม่ถูกต้อง มันบิดเบือน หรือบางทีมันเป็นแบบจับแพะชนแกะ เช่น บางทีเราจำได้แม่นยำว่ามีเหตุการณ์นี้เกิดขึ้น แต่แท้จริงมันเป็นสองเหตุการณ์ที่เกิดในที่ต่างกัน แต่สมองของเราก็เอามาปนกันแล้วบอกว่ามันเป็นเหตุการณ์เดียวกัน
สาวน้อยคนหนึ่งเล่าว่าเธอประทับใจงานคริสต์มาสในวัยเด็กมาก คุณแม่พาเธอไปงาน แล้วเธอสวมชุดสวยตัวใหม่ที่เป็นสีฟ้า แต่จริงๆแล้วเป็นคุณป้าต่างหากที่พาเธอไป และในงานนั้นเธอใส่ชุดสีชมพู ส่วนชุดสีฟ้านั้นเธอใส่ในงานวันเกิดของเธอต่างหาก นี่ถ้าไม่มีรูปถ่ายที่คุณป้าเก็บไว้มายืนยัน เธอก็คงเชื่อแบบนั้นไปเรื่อยๆ
บางครั้งความจำก็เล่นกลแบบที่ว่า ในหัวเราจำได้อย่างหนึ่ง แต่เวลาเราพูดหรือแสดงออกมามันกลายเป็นอีกอย่างหนึ่ง ถ้าเปรียบเทียบกันแล้ว ความจำที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ (ที่เรียกว่า emotional memory) จะมีอิทธิพลมากกว่า ความจำที่เป็นข้อเท็จจริง (fact-based memory)
ในกรณีของโพสต์ล่าสุดนี่ชัดเจนมาก อาจารย์มีข้อมูลในหัวว่า ไทเกอร์ วูดส์เป็นนักกอล์ฟ แต่มันเป็น fact-based memory ในขณะเดียวกัน อาจารย์มี emotional memory เกี่ยวกับเคสวัยรุ่นที่เล่นเทนนิส เนื่องจากในการรักษาเด็กคนนี้ ก็รักษาด้วยความรู้สึกเป็นห่วงบวกกับความรู้สึกเสียดายโอกาสของเด็กที่สูญเสียไปเพราะปัญหาทางอารมณ์ ทั้งรู้สึกได้ถึงความทุกข์ในชีวิตของเด็ก พอเวลาเขียนโพสต์ ความจำก็เลยเล่นตลก จับไทเกอร์มาคู่กับเทนนิสเสียเลย
หากคิดดูดีๆ เหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นบ่อย ความจำของคนเรามีความแม่นยำหรือความเชื่อถือได้จริงไหม? นี่เป็นเรื่องที่มีการศึกษาวิจัยกันเยอะ โดยเฉพาะเคสที่เป็นคดีความหรือประสบเหตุการณ์สะเทือนขวัญ
วิธีที่จะป้องกันไม่ให้ความจำเล่นกลบ่อยๆก็คือ มีสติ และอย่ารีบเร่ง ตรวจสอบให้ดี และหากมีใครทักท้วงมา ก็ต้องยอมรับฟัง เพราะเราเองจะไม่ค่อยรู้หรอกว่า ความจำของเรากำลังเล่นกล (หลอกลวง) เราอยู่
เล่ามาถึงตอนนี้ก็อยากเตือนคุณผู้ชายทั้งหลายว่า ระวังให้ดีนะ เวลาที่คนถามเบอร์โทรศัพท์ของภรรยา (fact-based memory) คุณอาจจะบอกเบอร์ของแฟนเก่าหรือกิ๊ก (emotional memory) ไปโดยไม่ทันรู้ตัวก็ได้
รับรอง บ้านแตกเลยล่ะค่ะ
#ปั้นใหม่ #ปั้นใหม่โดยอาจารย์หมออุมาพร
