วิธีแก้ปัญหาทำผิดซ้ำซาก
เคยไหม? บอกตัวเองว่าจะไม่ทำอีกแล้ว แต่ก็ยังทำอยู่ดี!
สามเดือนที่แล้ว สั่งซื้อส้มโอออนไลน์ แต่ผิดหวังมากเพราะพอเปิดกล่องก็ได้ส้มโอเหี่ยว ครั้งนั้นบอกตัวเองว่าห้ามสั่งซื้อผลไม้ออนไลน์อีกนะ
สองเดือนที่แล้ว อดใจไม่ไหว เห็นเขาโฆษณาเมล่อนอย่างสวยงาม ก็เกิดความอยาก สั่งซื้ออีก ปรากฏว่าได้เมล่อนที่สุกงอมมาทั้ง 2 ลูกเลย อีกลูกนึงพอผ่าก็เจอว่าข้างในเน่า (ยังดีที่คนขายรับผิดชอบ พอถ่ายรูปไปให้ดู เขาก็ส่งเงินค่าเมลอนเน่าคืนมา) ครั้งนี้พูดกับตัวเองดังๆ เลยว่า จะซื้ออะไรออนไลน์ก็ได้นะ แต่ห้ามซื้อผลไม้เด็ดขาด
สามวันที่แล้ว 555 การควบคุมตัวเอง (self-control) ไม่ดี สั่งซื้อลองกองออนไลน์อีก ผลก็คือได้ลองกองลูกร่วงเกือบทั้งกล่อง แถมเน่าด้วย ผิดหวังมาก บอกตัวเองว่า นี่ไง! โทษใครไม่ได้ ต้องโทษตัวเองนะ เพราะได้บทเรียนมา 2 ครั้งแล้วแต่ไม่รู้จักจำ!
ทำไมฉันชอบทำผิดซ้ำซากนะ?
เคยไปกินอาหารที่ร้าน แล้วผิดหวังเพราะรสชาติไม่ดี บอกตัวเองว่าร้านนี้ฉันจะไม่เข้าอีกนะ แต่เสร็จแล้วอีกไม่กี่เดือนต่อมา พอไปเดินที่ห้างสรรพสินค้าแล้วหิวก็แวะเข้าไปร้านเดิม แล้วก็ผิดหวังตามเดิม!
เคยบอกตัวเองว่าฉันจะไม่ซื้อเค้กแล้วนะ เพราะกินแล้วน้ำหนักขึ้นไขมันขึ้น แต่เสร็จแล้วเท้าเจ้ากรรมก็พาตัวเองเดินไปที่ร้านเค้กอีก ซื้ออีก 3-4 ชิ้นนะ ไม่ใช่ชิ้นเดียว!
สงสัยจริงว่าทำไมจึงทำผิดซ้ำซาก ทั้งๆที่ตั้งใจว่าจะไม่ทำอีก?
เลยไปค้นงานวิจัยดู เขาศึกษาคนอย่างเราบ้างไหมนะ?
พบคำตอบแล้วค่ะ
สาเหตุที่ทำผิดซ้ำผิดซาก
งานวิจัยศึกษาการทำงานของสมองพบว่า ทุกครั้งที่เราทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง (ไม่ว่าสิ่งนั้นจะถูกหรือผิด ดีหรือไม่ดี เหมาะหรือไม่เหมาะก็ตาม) เราจะสร้างเส้นทางเชื่อมต่อระหว่างเซลในสมองที่เรียกว่า neural pathway ขึ้นมา
และในครั้งหน้าเมื่อเราตัดสินใจทำอะไรบางอย่าง เราก็จะทำแบบเดิมโดยอัตโนมัติ ตามเส้นทางเชื่อมต่อเดิมนั่นเอง
นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมคนเราถึงทำผิดซ้ำ ก็เพราะครั้งแรกเมื่อเราทำผิด มันเกิดเส้นทางในสมองขึ้นมา เหมือนเราสร้างถนนให้ตัวเองเดิน แล้วพอเราออกเดินอีกครั้ง เราก็เดินในเส้นทางเดิมที่เรารู้จัก แล้วในทึ่สุดก็เป็นความเคยชิน
มิน่า! หลายคนเลือกแฟนคนแรกผิด แต่พอคนที่สองก็เลือกแบบเดิมอีก 55
ถ้าเช่นนั้น จะทำอย่างไรดี? นักวิจัยแนะนำว่า
ทำอย่างไรดีแก้ปัญหาผิดแล้วผิดอีก
ข้อ 1 ก็ทำสิ่งที่ถูกซะตั้งแต่ต้นสิ
จะได้เกิดการสร้างเส้นทางเชื่อมต่อในสมองที่ถูก เวลาอยู่ภายใต้ความกดดัน และสมองทำงานอัตโนมัติก็จะได้ทำถูกไปเลย
ข้อ 2 ถ้าทำผิดไปแล้ว ก็อย่าไปฟูมฟายกับความผิดนั้น
เพราะว่าการที่ไปเน้นย้ำหรือสอนตัวเองเรื่อยๆว่าให้เรียนรู้จากบทเรียนที่ผิด ก็เท่ากับทำให้เส้นทางในสมองยิ่งฝังลึก พูดง่ายๆว่าทำผิดแล้วก็จงเดินออกไป ไม่ต้องคิดมาก ไม่ต้องรู้สึกผิดมาก (ข้อนี้อาจารย์ทำผิดเพราะมัวแต่วิเคราะห์ว่าทำไมฉันถึงตัดสินใจผิดซ้ำซาก มัวแต่มาอ่านงานวิจัยอยู่55)
ข้อ 3 ตั้งเป้าหมายใหม่
พูดง่ายๆก็คือ เมื่อไม่ฟูมฟายหรือคิดย้ำเกี่ยวกับความผิดที่ผ่านมาแล้ว ก็ตั้งเป้าหมายใหม่ซะเลยว่าจะทำอะไรให้ถูก เช่น อาจจะตั้งเป้าหมายว่าคราวหน้าฉันจะเก็บเงิน ให้ได้สัก 1,000 บาท แทนที่จะเอาไปจ่ายค่าผลไม้ออนไลน์เป็นต้น เพราะเมื่อตั้งเป้าหมายใหม่ในอนาคต สมองก็จะไปโฟกัสที่เป้าหมาย ซึ่งก็เป็นการดึงตัวเองออกจากเส้นทางเดิมๆ
ข้อสุดท้ายนี้อาจารย์คิดเองนะคะ และคิดว่าน่าจะได้ผลดีที่สุดเลยคือ
ข้อ 4 ลงโทษตัวเองให้แสบๆไปเลย
อาจารย์บอกลูกว่า คราวหน้าถ้าแม่ซื้อผลไม้ออนไลน์อีก แม่จะให้ลูกปรับ 1,000 บาทเลยล่ะ
เพราะแม่ขี้เหนียว ไม่อยากจะถูกปรับ รับรองว่าไม่มีการซื้อผลไม้ออนไลน์ครั้งที่ 4 ชัวร์!!!!
(ขอย้ำว่า การทำสิ่งที่ถูกหรือสร้างนิสัยที่ดีตั้งแต่แรก จึงเป็นสิ่งสำคัญ เพราะเวลาเราตัดสินใจอะไร บ่อยครั้งที่เราไม่ได้ใช้เหตุผล เราทำตามความเคยชิน ถ้าอาจารย์ใช้เหตุผลสักนิด ก็ต้องไม่สั่งซื้อลองกองแน่ เพราะมันเป็นผลไม้ที่บอบบาง ถ้าใส่กล่องส่งไปรษณีย์ต้องแย่แน่ แต่เรามักทำสิ่งต่างๆไปแบบอัตโนมัติ โดยไม่ทันคิด นั่นแหละคือปัญหา
แต่เอ…หรือว่าเราเป็นคนเห็นแก่กิน!!!!)
