วิธีสร้างตัวตนที่มั่นคงให้กับลูกของคุณ 7 อย่าง

“เมื่อพ่อยังเป็นเด็ก……”
“ตอนที่แม่ยังเล็ก……”
“สมัยก่อนคุณตา……”
“ก่อนที่เราจะย้ายมาอยู่บ้านนี้….”

คุณต้องเคยเล่าเรื่องแบบนี้ให้ลูกฟังแน่เลย จริงไหม?

รู้ไหมว่าขณะที่คุณเล่าเรื่องแบบนี้ให้ลูกฟัง คุณกำลังสร้างหลายสิ่งขึ้นในตัวลูก อย่างน้อยที่นักวิจัยค้นพบมี 7 อย่าง

7 สิ่งที่การเล่าเรื่องตัวคุณในอดีตจะสร้างให้กับลูก

1 อัตลักษณ์ (self-identity) ที่มั่นคง
2 มโนภาพแห่งตน (self-concept) เชิงบวก
3 การเชื่อมโยงผูกพันกับครอบครัว (connectedness)
4 ความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของครอบครัว ของชุมชน และอะไรบางอย่างที่ยิ่งใหญ่กว่าตัวเรา (sense of belonging)
5 ความรู้สึกมั่นคงในชีวิต (security)
6 ความเชื่อมั่นในตัวเอง (self-confidence)
7 ความรู้สึกว่าตนเองมีประสิทธิภาพ (self-competence)

งานวิจัยพบว่า การที่พ่อแม่เล่าเรื่องครอบครัวและสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีตให้ลูกฟังนั้น เป็นการช่วยให้เด็กมีการก่อร่างสร้าง self-concept ขึ้นมา เด็กๆจะเชื่อมโยงกับญาติพี่น้องในแต่ละรุ่น (generation) แล้วจะสร้าง self-identity ขึ้นมา

การที่เรารู้ว่าเราเป็นส่วนหนึ่งในประวัติศาสตร์ครอบครัวจะทำให้เกิดความรู้สึกมั่นคงในชีวิต เป็นการสร้างตัวตนที่มั่นคงให้กับลูก (รู้ว่าเรามีตัวตนอยู่ ณ ที่แห่งนี้ ณ เวลานี้) และอยากจะส่งต่อมรดกที่ดีงามให้คนรุ่นต่อไป

นักวิจัยแนะนำว่า การเล่าเรื่องครอบครัว (หรือ family narrative) เป็นเครื่องมือที่สำคัญมากในยุคนี้ และพ่อแม่รวมทั้งปู่ย่าตายายควรใช้เครื่องมือนี้ให้มากขึ้น เพราะยุคนี้เรามักอยู่เป็นครอบครัวเดี่ยว ที่มีแค่พ่อ-แม่-ลูก

เมื่อชีวิตเกิดปัญหา เด็กจะรู้สึกขาดความมั่นคง ขาดสิ่งที่จะพึ่งพิงและช่วยเหลือเกื้อกูล การเล่าเรื่องครอบครัวเป็นเครื่องมือเสริมสร้างลูก ให้แข็งแกร่งพอที่จะก้าวผ่านปัญหาต่างๆในแต่ละช่วงวัยไปได้

แต่ระวัง!

อย่าเปรียบเทียบเด็กกับบุคคลในอดีต มิฉะนั้นแทนที่จะเสริมสร้างตัวเด็ก จะกลายเป็นทำให้เด็กรู้สึกแย่หรือรู้สึกตัวเองไม่ดีพอ

วิธีเล่า จะต้องทำในแบบที่จะสร้างความแข็งแกร่ง คือเล่าด้วยทัศนคติที่ดี ให้ความเคารพนับถือในการกระทำดีๆ ที่เกิดขึ้นในอดีต การเล่าแบบนี้จะช่วยให้เด็กรู้สึกภูมิใจ เกิดความสนใจและอยากเรียนรู้เกี่ยวกับครอบครัวมากขึ้น

ใกล้จะหยุดยาวแล้ว หาเวลาสบายๆ นั่งคุยกันแล้วเล่าเรื่องครอบครัวของเรากันดีกว่านะ!

ปล. ใครอยากทำให้ครอบครัวดีขึ้น แนะนำให้อ่านหนังสือดีเด่นรางวัล TTF Award หนังสือจิตบำบัดและการให้คำปรึกษาครอบครัว และเรียนออนไลน์ หลักสูตรเลี้ยงลูกใหม่ปั้นให้ดี